Культурăллă ӳсентăрансем:
Вир - просо. Пăри - полба. Тулă - пшеница. Урпа - ячмень. Пăрçă - горох. Сĕлĕ - овес. Ыраш - рожь. Нимĕç пăрçи (Хура пăрçа, Çыруллă пăрçа, Патак парçи) - бобы. Сухан - лук. Çарăк - репа. Шалча пăрçи - фасоль обыкновенная. Хура тулă, хуратул - гречиха. Çĕрулми, улма, паранкă - картофель. Кишĕр, муркав - морковь. Купăста - капуста. Кантăр - конопля. Ясмăк - чечевица. Шур тулă, тĕкĕ (архаизм) - рис. Чакан тулă - кукуруза. Йĕтен - лен. Тутлă кăшман (çарăклă кăшман, сар кăшман) - брюква. Кăшман, чĕкĕнтĕр - свекла. Хĕрлĕ кăшман (чĕкĕнтĕр) - свекла столовая. Шурă кăшман (чĕкĕнтĕр), сахăр кăшманĕ - свекла сахарная. Выльăх кăшманĕ (чĕкĕнтĕрĕ) - свекла кормовая. йӳçĕ кăшман (хура кăшман) - редька. Хăяр - огурец. Мăн хăяр, калăм хăярĕ, тын хăяр, кавăн - тыква. Ыхра - чеснок. Помитор - Помидор. Вĕт кăшман, редик - редис.
Ӳсентăрансем:
Çĕрçи чĕрни - укроп. Хĕвел çаврăнăш - подсолнух. Салат - салат. Петрушкă - петрушка. Хрен - хрен. (латыши, русские и многие дургие взаимствовали у булгаро-чуваш) Пăрăç - перец.
Тĕмĕсем:
Хурлăхан - смородина. Йĕплĕ хурлăхан - крыжовник.
Çырласем:
Улмуççи - яблоня, пан улми - яблоко. Вишня, чие - Вишня. Кӳкен, тёрăн (торн), кӳкен йывăççи, тăрăн йывăççи - тёрн. Хăмла çырли - малина. Хура çырла, хура хăмла çырли, кушак çырли - ежевика Çĕр çырли - земляника, клубника Виктори - клубника. Кăвак çырла, çĕрçи çырли, ирка - ирга.
Çумлă курăксем:
Вĕлтрен - крапива. Анра çарăк - сурепица обыкновенная. Суккăр вĕлтрен - яснотка белая. Йытă пырши, йытпырши, - вьюнок полевой. чăрăш тăрри - хвощ полевой. Мăкăр пуç, клевĕр, пыллă пуç, чана пуç, чавка пуç, ĕмек чечекки, ĕмчĕк курăкĕ и т.д. - клевер. Пиçĕн - бодяк. Мăян - лебеда Пултăран - борщевик. Сырлан, сырлан ути, сырлан курăкĕ - подмаренник. Кăлкан - Ковыль перистый. Чакан, хурапуç - рогоз широколистный. Тилпĕрен, ухмах курăкĕ - Белена. Хăях - осока хупах - лопух. Хунчав - ярутка. Пукра - куколь Хухă - Скерда. Çеçпĕл - мудуница. Серте - сныть. Пĕтнĕк - мята. Илепер - Донник Калемпĕр - тмин. Майра хуххи, майруххи, вырăс хуххи, вырăс хуххи кĕпçи - свербига восточная. Хур хуххи, Хурхух, - осот полевой. шăши хуххи, кикенек - череда трехраздельная. кикенек - череда. Тикенек - белена белая, дурнишник обыкновенный. чикенек - татарник колючий. чаканак - рогоз. Шăршлаккай, шăршланкка - дягиль лекарственный. шăшлакка, шăршланки - дягиль Тĕклеккей - бутен клубненосный. Шăмакка, Шăмакка кĕпçи, шаршлă кĕпçе - Дудник лесной. Шăматка, шăмака, шăмакка - дудник. Кушак ути, кушак курăкĕ - валериана лекарственная. кушак кĕпçи - Тмин обыкновенный. Антăс, антăс курăкĕ - девясил высокий. Пултăран кĕпçи. - борщевик сибирский. Матрӳшке, матрӳшке курăкĕ - душица обыкновенная. Чемчем, чемчем курăкĕ - горец птичий. Кăчăр, кăчăр курăкĕ - хвощ болотный. Ама хупахĕ, çыр хупаххи, шуйттан хупаххи - мать-и- мачеха. шыв хупаххи, шыв хупахĕ - кубышка жёлтая. Кĕтӳç хутаççи - пастушья сумка. Кушак чакăчĕ - просвирник пренебрежённый. Мулкач хăлхи - ландыш. Шур тăрăллă хыт курăк - тысячелистник. Пилеш курăкĕ, пилеш тăрлă курăк - пижма обыкновенная. Шур курăк, Шур çеçке, Шурă чечек - тысячелистник обыкновенный. вырăс ут кăшкарĕ - щавель. Кушак çырли курăкĕ - просвирник Хир качаки мамăкĕ - пушица влагалищная. сĕлĕ шур утийĕ - овсяница. Кушак хӳри шур ути - лисохвост луговой. Сарпуç - Первоцвет лекарственный. Хĕрлĕ кут, Хĕрлĕ туна - ширица.
|